Hiperhidroz halk dilinde daha çok bilinen adıyla aşırı terleme, kişinin genel ya da bölgesel olarak doğal terleme dışında istem dışı gelişen bir terleme durumudur.
Terleme sıcak ya da soğuk havada vücudun ortam ve şartlar doğrultusunda sıcaklığını dengeleyen fizyolojik mekanizmasıdır.
Terlemenin çok veya az olması kokulu ya da kokusuz olması beslenme, stres, heyecan, psikolojik durum, hormonal değişimler gibi sebeplerden etkilenmekte olup ilaç kullanımı ve bazı hastalıklarda terlemeyi tetikleyen faktörler arasındadır.
Bu fizyolojik durumun birçok sebep ve belirteci bulunmasına rağmen bazı insanlarda ise tamamıyla kalıtsal bir durum olarak ön plana çıkar.
Bu gibi durumlarda genellikle el ve ayak terlemesi genetik yatkınlığın çok görüldüğü durumlar arasındadır.
Aşırı terleme belirtileri farklı şekillerde ortaya çıkabilmekte olup primer ve sekonder olarak iki tipe ayrılmıştır.
Primer bölgesel hiperhidrozis, genellikle vücut kuru iken ellerde, kol altlarında, ayaklarda bazen yüz ve yanaklarda farklı kombinasyonlarla terleme yaşanabilir.
Sekonder aşırı terlemede ise altta yatan bir hastalık mevcut ise tüm vücudun terlemesi ayırt edici bir belirteçtir.
Özellikle geceleri daha çok görülmekte olan sekonder hiperhidroz gündüz terlemelerine göre daha yoğun ve tüm vücutta yaşanmaktadır.
Yaş grubuna göre belirtilerde çok farklılık göstermektedir. İleri seviye hiperhidroz durumlarında avuç içleri damlacıklar halinde terler, nadir olarak da eller bileklere kadar renk değiştirir ve pul pul dökülür.
Hiperhidroz durumu sosyal açıdan da birçok hastalık gibi ciddi rahatsızlık vermektedir.
Günlük hayatta biriyle tokalaşmak, çalışan mesleğini elleriyle yapmak zorunda olan kişilerin örneğin kuaför, garson gibi işini sürekli el teması ile yapan insanlarda yaşamını bi hayli zorlaştırmaktadır.
Bu insanların elleri ve ayakları ortam sıcaklığı gözetmeksizin her an nemli ve soğuktur. Tetikleyen heyecan ve stres durumlarında terleme parmak uçlarından damlamaya kadar rahatsız edici durum yaratabilmektedir.
Bu sebeple yaz aylarında su, tuz, mineral dengelemesi ihmal edilmesi, farklı ciddi rahatsızlığa yol açabileceğinden seviyeleri korumaya çok dikkat etmek gerekmektedir.
Hiperhidroz nedenleri ayrıldıkları tipe göre farklılık göstermektedir.
Sekonder hiperhidroza sebep olabilecek hastalıklar;
Primer bölgesel hiperhidroza sebep ve neden çok bulunamamakla birlikte aile öyküsü bulunan hastalarda görülmektedir. Genellikle yakınlarında olan hastaların şikayeti olmuştur.
Aşırı terleme tanısı hastanın fiziki muayenesi ve aile hikâyesi ile konulmaktadır. Altında yatan bir hastalıktan şüphe edilmiyorsa kan tahlili ya da görüntüleme kullanılmamaktadır.
Kararsız kalınan durumlarda kan tahlili yapılarak risk hastalıkların elemesi yapılarak teşhis netlik kazanır.
Nadir hastalarda hem primer hem de sekonder hiperhidroz aynı anda görülebilmektedir. Yani hastada primer bölgesel hiperhidroz mevcut olup aynı zamanda diyabet ve tiroit kaynaklı aşırı terleme durumu görülebilir.
Aşırı terleme sağlığa zarar veren bir hastalık olmayıp, kişinin sosyal hayatını, eğitim hayatını, iş hayatını ve psikolojik durumunu çok etkiliyorsa tedavi edilmelidir.
Primer bölgesel hiperhidroz genellikle çocuklukta başlayıp ergenlik dönemi ilerlerken erişken yaşlarda daha da artar. Çok nadir olarak kendiliğinden geçer.
Sekonder hiperhidroz genellikle altında yatan hastalığın tedavisi ile alakalıdır.
Genellikle altta yatan hastalık tiroit ve diyabet ise tedavi sonucu şikâyetler kaybolur.
Primer bölgesel hiperhidroz tedavisinde birçok teknik uygulanmakta olup, terleme kombinasyonuna göre tedavi düzenlenir.
En çok şikâyetçi olunan durum ise genellikle koltuk altı terlemesidir. Öncelikle denenen tedavi yöntemi krem ve deodorant tedavisidir.
Kullanılan krem ve deodorantlar gözenekleri tıkayarak terlemeyi geçici süre durdurur. Birkaç saatlik kısa süreli çözüm tedavisidir.
Kesin bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte hafif şikâyetlerde etkili bir yöntemdir. Orta ve ileri derecede şikâyetleri olan hastalarda pek faydası görülmemektedir.
Aşırı terlemenin kesin ve kalıcı tek yöntemi hiperhidroz ameliyatıdır.
El ve koltuk altı ameliyatı akciğer boşluğunda yapılan, terlemeye sebep sinirlerin göğüs boşluğunda omurga yanında ve kaburga üzerinde olması sebebiyle ciddi bir operasyondur.
Genel anestezi altında hangi tarafın ameliyatı yapılıyorsa o akciğer söndürülerek ameliyathanede yapılır.
Söndürülen akciğer işlem sonrası şişirilerek diğerine geçilerek aynı süreç uygulanır.
Kapalı olarak yapılan operasyon 5mm. bir delik açılarak Torakoskopik denilen işlem uygulanır. Sağ ve sol her iki tarafta aynı ameliyat sürecinde yapılmaktadır. Akciğer boşluğundan girilip terleme sebebi sinirler alınır.
Sorun el terlemesi ise T3 bölgesi, koltuk altı ise T3- T4 kaburga bölgesinde giden sinirler çıkartılır. Kişinin şikâyetleri doğrultusunda çıkartılan bölgeler farklılaşmaktadır.
Bu sinirlerin vücudumuzda terleme dışında herhangi başka bir fonksiyonu bulunmadığı için operasyon sonrası felç, refleks azalması, his kaybı gibi durumlar söz konusu değildir.
Torakoskopik denilen bu yöntemle ameliyat süresi yarım saattir. Tamamıyla günümüzde sosyal, kozmetik bir sorun ve rahatsızlık olarak görülen kabul edilen bu durumun kesin tedavisinin cerrahi olduğu düşünülmektedir.
Nedenleri çok belli olmamakla birlikte hiperhidroz şikâyetleri arasında en çok başvurulan şikâyet koltuk altı terlemesidir.
Kadın ve erkeklerde görünme oranı eşit olan bu durumun tedavisinde uygulanan yöntemlerden bir diğeri ise koltuk altı terleme botoksudur.
Kısa süreli çözüm arayan hastalara sunulan bu yöntem poliklinik ortamında yapılabilinen anestezi kullanımı gerektirmeyen işlem esnasında ağrı duyulabilecek bir uygulamadır.
El bölgesindeki şikâyetler için 3 ay koltuk altı bölgesi şikâyetlerinde 6 ay etkili bir uygulamadır. Tek dezavantajı hastaların bu işlemi yaşam boyu belli arlıklarla tekrarlamaları gerekmesidir.
Koltuk altı terleme botoksu estetik alanında faydalanılan botoks toksinini şikâyet edilen bölgeye enjekte ederek terleme sorununu çözmeyi amaçlayan bir operasyondur.
Hiperhidroz sebebi olan reseptörlerin botoks toksini ile yok edilmesi sonucu terlemenin önüne geçilebilmektedir.
Cerrahi işleme kıyasla hastanın günlük hayata hemen devam edilebilmesi, risk taşımaması, maliyetinin uygun olması gibi birçok sebepten dolayı günümüzde ameliyat istemeyen kişilerin genellikle tercih ettiği başarılı bir yöntemdir.
Koltuk altı terleme sorunu kişinin hem iş hem de özel hayatını etkileyen kendine güvenini sarsan ciddi psikolojik bir durumdur.
Yaşam kalitesini düşüren özgüven çöküşüne varan travmalar yaratan bu durum artık baş edilmesi zor bir durum olmaktan çıkmıştır.
Botoks uygulaması ile sorunlu bölgedeki sinir iletişimi bir süre durdurulmaktadır.
Hiperhidroza sebep olan sinirler uygulama sonrası etkisiz hale geldiği için terin üretilmesi ve dışarı atılmasının önüne geçilerek işlem tamamlanmış olur.
Öncelikle sorunlu bölgeye iyot nişasta testi yapılıp sonrasında belirli noktalara gerekli dozlarda botoks enjekte edilerek gerçekleşen uygulama oldukça konforlu ve ağrısızdır.
Sonrasında herhangi bir ilaç kullanımı ve pansuman da gerektirmemektedir.
Hiçbir yan etkisi olmayan bu uygulama en az yılda bir tekrarlanması gerekir, aslında botoks ilacının etkisi altı ay sürmektedir, kişinin kendi durumunu gözeterek bu süreci yönlendirmesi en uygun sonucu doğuracaktır.
Koltuk altı terlemesi botoksu işlem sonrası 3 ila 7 gün içerisinde etkisini göstermekte olup bu süre içinde sorunlu bölgede terleme tamamıyla kaybolmaktadır.
Bu makaleler bilgilendirme amaçlı yazılmıştır. İşlemin yapılıp yapılmadığını ve size uygun tedaviyi belirlemek için doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir.
